فیبولا فیلم کوتاهی است که داوود رضایی نوشته و کارگردانی کرده. فیبولا داستان جوانی است که از سر بیکاری مجبور میشود از دایرهی قانون خارج شود، اما نه در نقشِ هیولا(نقشی که معمولا برای فقیرِ خلافکار در نظر گرفته میشود)، در نقشِ قربانی. در کمال تعجب فیبولا هنوز موفقیت داخلی کسب نکرده و حتی در جشن خانهی سینما پذیرفته نشده است. فیبولا به نظرم از نظر فرم ساخت و داستان ضد جریان قالب سینمای ایران است و احساس میکنم به همین دلیل در جشن خانه سینما مورد توجه قرار نگرفته.
فیلم کوتاه قرار بوده و هست و خواهد بود که یک فرمِ شورشی باشد. فیلم کوتاه قرار است تجربهگرا باشد، ضدِ جریان باشد، اگر همه در یک مسیر میروند، فیلم کوتاه مسیرهای دیگر را تجربه کند. اگر سلیقهی روز فلان جور است، فیلم کوتاه جور دیگری باشد. این تفاوت با جریان روز برای فیلم کوتاه باید یک ارزش تلقی شود. اما این روزها انگار ساختن فیلم کوتاه شده مسیری برای بیعت با سلیقهی روز، و این بیعت مجوزی میشود برای ورود به فرآیند تولید فیلم بلند.
شاید اشتباه میکنم چون فیلم کوتاه را کامل و جامع دنبال نمیکنم، اما اقلا از دور به نظر میرسد هرسال فیلمهای کوتاه بیشتری با هزینههای گزاف تولید میشوند که تقلیدی از سینمای روز هستند. بعضیهایشان که رسما کپی از فیلمهای موفق خارجی هستند، برخی دیگر هم جریانات برندهی سینمای ایران را تقلید میکنند. خیلی از تقلیدها کاملا ناشیانه است، برخی موفق میشوند فرم بصری را تا حدی تقلید کنند، عدهی کمتری تقلید را به سطح داستان هم گسترش میدهند. بحث من در مورد کیفیت این تقلیدها نیست، فرض کنیم بهترینها هستند.
مشکل من ارزش تلقی شدنِ تقلید از سلیقهی روز است. وقتی فیلم کوتاه که قرار است فرم مستقل و شورشی باشد، بشود تقلیدی از آنچه به فیلمهای بلند تحمیل شده است، نتیجه جز عمیقتر شدن ابتذال نخواهد بود. این جریان در هیئتهای انتخاب و هیئتهای داوری تثبیت میشود. جوایز فیلم کوتاه هستند که مسیر حرکت را تعیین میکنند. این هیئتها لازم است فیلم کوتاه را آزادتر و مستقلتر در نظر بگیرند. تمام فیلمهای کوتاه نمونهکار برای جذب تهیهکننده و تولید فیلم بلند نیستند، و هویت این فرم نباید فراموش شود. رضا سرور در مصاحبهای با روزنامهی اعتماد توضیح داده که چطور این سلیقهی مسلط تئاتر را فتح کرده (اینجا بخوانید) و حالا گویا نوبت فیلم کوتاه است. امیدوارم فیلمهایی مثل فیبولا از این هجوم جان سالم به در ببرند.